نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن

2 هیات علمی پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی

3 عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری

چکیده

هدف تحقیق حاضر بررسی رابطۀ عدالت سازمانی و توانمندسازی روان‌شناختی با رفتارهای شهروندی سازمانی اعضای هیئت علمی تربیت‏بدنی است. روش تحقیق، از نوع همبستگی است و تمام اعضای هیئت علمی تربیت‏بدنی دانشکده‏ها و گروه‏های تربیت‏بدنی مراکز دانشگاه‏ آزاد اسلامی استان تهران، جامعۀ آماری این تحقیق بودند (182N=) .نمونه‌گیری به‌صورت تمام‌شمار انجام شد و 130 نفر پرسشنامه‌ها را تکمیل کردند. برای جمع‏آوری داده‏ها از پرسشنامۀ استاندارد توانمندسازی اسپریتزر (1995)، پرسشنامۀ عدالت سازمانی نیهوف و مورمن (1993) و پرسشنامۀ رفتار شهروندی سازمانی پودساکف (1990) استفاده شد. پایایی پرسشنامه‏ها، پس از تأیید روایی آنها توسط متخصصان، در تحقیقی راهنما با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 91/0، 84/0 و 87/0 به دست آمد. مدل نظری تحقیق با استفاده از رویکرد مدل‌یابی معادلات ساختاری (SEM) به تأیید رسید (92/0: CFI، 93/0: NFI، 91/0: AGFI، 83/2:X2/df ). نتایج نشان می‌دهد که توانمندسازی و ادراک اعضای هیئت علمی تربیت بدنی از عدالت، به طور مثبتی با رفتارهای شهروندی سازمانی آنها ارتباط دارد. به عبارت دیگر، طرز تلقی و باور مثبت اعضای هیئت علمی تربیت بدنی نسبت به شغل‌شان و همچنین ادراک آنها از عادلانه‌بودن شرایط شغلی‌شان در دانشگاه آزاد اسلامی، می‌تواند در آنها احساس تعلق بیشتری به دانشگاه ایجاد کند و منجر به بروز رفتارهای فراتر از شرح شغل رسمی ایشان، در ارتباط با دانشجویان، دانشکده یا دانشگاه گردد.

کلیدواژه‌ها

1. علوی، سید بابک و آرین قلی‌پور. «شناسایی عوامل مؤثر بر رفتار‌های فراتر از نقش اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها: مطالعه در دانشگاه صنعتی شریف»، فصلنامه علوم مدیریت ایران: 1388؛4(14): 1-29.
2. Jafari P, Bidarian S. The relationship between organizational justice and organizational citizenship behavior. Social and Behavioral Sciences. 2012; 47: 1820-1815.
3. Tambe S, Shanker M. A Study of Organizational Citizenship Behavior (OCB) and Its Dimensions: A Literature Review. International Research Journal of Business and Management. 2014; 1: 73-67.
4. Bogler R, Somech A. Influence of teacher empowerment on teacher organizational commitment ‚professional commitment and organizational citizenship behavior in schools. Journal of teaching and teacher- education. 2004; 20: 289-227.
5. Erturk A. Increasing organizational citizenship behaviors of Turkish academicians: Mediating role of trust in supervisor on the relationship between organizational justice and citizenship behaviors. Journal of managerial Psychology. 2007; 22(3). 267 -257.
6. Rego, A. Citizenship behaviors of university teachers: The graduates’ point of view. Active Learning in Higher Education, 2003; 4(1), 23-8.
7. Hazratian T, Khadivi A, Abbasi B, Ghojazadeh M. Association Between Organizational Citizenship Behavior and Educational Performance of Faculty Members in Tabriz University of Medical Sciences- 2014. Res Dev Med Educ, 2015; 4(1): 84-81.
8. Firmansyah M A, Christiananta B, Ellitan L. The Effect of Organizational Citizenship Behavior (OCB), Total Quality Management (TQM), Technology Leadership and Service Quality on the Performance of Private Universities in Surabaya Academic Research International, 2014; 5(2):174-185.
9. Jafari P. et al. Designing an adjusted model of organizational justice for educational system in Esfahan City (Iran). WCES 2011. Proscenia Social and Behavioral Sciences. 2011; 15: 1704–1696.
10. Nilipour Tabatabei A, Takapoo F, leilaeyoun A. The Effective of Job Satisfaction on Organizational Citizenship Behavior. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 2015; 1:155-165.
11. Seonghee C, Misty M J. organizational citizenship behavior and employee performance: A moderating effect of works status in restaurant employee. Journal of Hospitality & tourism Research. 2008; 32(3): 326-307.
12. Schepman S B, Michael A Z. The Relationship between burnout, negative affectivity and organizational citizenship behavior for human service employees. International journal of humanities and social sciences. 2008.
13. Ajay K, Jain A, Cary L. Cooper Stress and organizational citizenship behaviors in Indian business process outsourcing organizations. IIMB Management Review. 2012; 24: 163-155.
14. Yulianti P. Building organizational citizenship behavior with creative organizational climate support: a conceptual framework in higher education. Educational Research, 2014; 5(3): 98-106.
15. آویژگان، مریم، حسن کرم‌علیان، بهمن زندی، وحید عشوریون و طاهر چنگیز. «اولویت‌بندی نیاز‌های آموزش اعضای هیئت علمی پایه دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی»، ویژه‌نامۀ توسعۀ آموزش: 1389؛10(5): 747-735.
16. Stacy, M. Teacher-led professional development: Empowering teachers as self-advocates. The Georgia Social Studies Journal, 2013; 3(1): 40-49.
17. Desimone, L. Outcomes: Content-focused l Learning improves teacher practice and student results. Journal of Staff Development, 2011; 32(4): 63-68.
18. Edwards J L, Green K E, Lyons C A. Personal empowerment efficacy and environmental characteristics. Journal of Educational Administration, 2002; 40 (1): 67-86.
19. Cheung C, Baum T, Wong A. Relocating empowerment as a management concept for Asia. Journal of Business Research. 2012; 65(1): 41-36.
20. Titrek O, Polatcan M, Demet Z, Gunes G S. The relationship among emotional intelligence (EQ), organizational justice (OJ), organizational citizenship behavior (OCB). International Journal of Academic Research Part B. 2014; 6(1):213-220.
21. Malik M E, Naeem, B. Role of Perceived Organizational Justice in Job Satisfaction: Evidence from Higher Education Institutions of Pakistan. INTERDISCIPLINARY JOURNAL OF CONTEMPORARY RESEARCH IN BUSINESS, 2011; 3(8): 662-673.
22. 21- AL-Gharaibeh1 Sh, Albdareen R. Organizational Justice and Its Impact On The Commitment Of Faculty Members To Work Ethics: Empirical Study On Private Universities In North Provinces. European Journal of Business and Management, 2015; 7(12):196-212.
23. 22 - Malik M E, Naeem B. Impact of Perceived Organizational Justice on Organizational Commitment of Faculty: Empirical Evidence from Pakistan. Interdisciplinary Journal of Research in Business, 2011; 1(9): 92- 98.
24. هومن، حیدرعلی. شناخت روش علمی در علوم رفتاری. انتشارات سمت. تهران:1390.
26. Shahriary B, Aghaei N, Samkhaniani Y, Saheb R. Relationship between organizational Empowerment and organizational citizenship behavior in physical education teachers. Journal of Applied Science and Agriculture, 2013; 8(4):422-428.
28. Mottaghi Shahri, M H, Abdi S. Yazdankhah M, Heydari F. The relationship between empowerment and organizational citizenship Behavior of staff in youth and sports general office of Khorasan Razavi. International Journal of Sport Studies. 2015; 5 (4): 475-481.
29. Nielsen T M. Hrivnak G. Shaw M. Organizational Citizenship Behavior and Performance A Meta-Analysis of Group-Level Research. Journal Small Group Research. 2009. 40: 555-578.
30. Cheng C L, Tai K. From Organizational Citizenship Behaviour to Team Performance: The Mediation of Group Cohesion and Collective Efficacy. Management and Organization Review, 2010; 6(1): 55–75.
31. Lampers B. 10 strategies for staff empowerment, Reston. 2004; 4, ISS, G. P. 32.
32. Mahony D F, Hums M A, Andrew D P, Dittmore S W. Organizational justice in sport. Sport Management Review. 2010. 13: 105-91.
33. مرادی، محمدرضا، اکرم جعفری، علیرضا امیدی و ابراهیم علیدوست قهفرخی. «مدل‌یابی تأثیر رهبری تحول‌گرا و عدالت سازمانی بر رفتارهای شهروندی سازمانی کارکنان وزارت ورزش و جوانان جمهوری اسلامی ایران»، مدیریت ورزشی: 1392؛ 5(4): 107- 124.
34. Guangling, W. (2010).The Study on Relationship between Employees’ Sense of organizational Justice and Organizational Citizenship Behavior in Private Enterprises. Published by Elsevier Ltd. Energy Procedia 5 (2011) 2030–2034.
35. Wat D, Shaffer M A. Equity and relationship quality influences on organizational citizenship behaviors: The mediating role of trust in the supervisor and empowerment, Personnel Review. 2005; 34(4): 406 – 422.
36. Chia M, Tsai H. An Empirical Study of the Conceptualization of Overall Organizational Justice and Its Relationship with Psychological Empowerment, Organizational Commitment and Turnover Intention in Higher Education. 2015. A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy. University of Washington.
37. Alvandi M, Foroghi H, Suleymani M. The Relationship between the Organizational Justice and Empowerment of the Employees of Hamadan Sport and Youth Government Offices in Iran. International Research Journal of Applied and Basic Sciences. 2014; 8(2): 146-149.
38. جواهری‌کامل، مهدی. «تأثیر عدالت سازمانی، رابطه رهبر عضو، اعتماد و توانمندسازی روانشناختی بر رفتار شهروندی سازمانی»، دوماهنامۀ توسعۀ انسانی پلیس: 1388؛ 6(24): 7 - 24